De stem terug

Is het invoeren van het bindend correctief referendum een goed idee?

Een meerderheid in de Eerste Kamer vindt van wel, en heeft een daartoe strekkend voorstel van wet, de wet-Leijten, onlangs aangenomen. Het gaat hier om een voornemen om de mogelijkheid van een correctief referendum in de Grondwet op te nemen. Bij zo’n referendum wordt, op verzoek van een groep kiesgerechtigden, een wetsvoorstel of een al aangenomen wet aan een volksraadpleging onderworpen. Stemt een meerderheid tegen, dan is de wet van de baan; stemt de meerderheid voor, dan blijft de wet in stand. Het referendum is, volgens de voorstanders ervan, een noodzakelijke aanvulling van de parlementaire democratie – of ook wel een noodrem op de ongewenste effecten daarvan. Zoals het in de memorie van toelichting bij het wetsontwerp staat: “ De steeds groter wordende groep mensen die zich afkeert van de democratie en de samenleving vindt zijn stem terug in een referendum.”

Zou het? Krijgt de burger die niet meer in de parlementaire democratie gelooft dat geloof ineens terug als hij een in het parlement aangenomen wet mag wegstemmen? Je zou eerder denken, dat een geslaagde torpedering van een wet in een referendum zal worden gevierd als een overwinning op het Haagse moeras. Aan het begrip voor de waarde van onze parlementaire democratie zal het referendumgeweld niets bijdragen.

Het parlement doet zijn best om het gelijk van de straat buiten de deur te houden. Wetgeving is tenslotte een proces van lange adem, waarin, als het gaat zoals het hoort, alle betrokken belangen worden besproken en gewogen, de mogelijke gevolgen van de wet worden beoordeeld, en ook de stem van de minderheid wordt gehoord – en dit alles op basis van een schat aan informatie. Het is daarbij een gelaagd proces: de Tweede Kamer debatteert, de Raad van State adviseert, belangengroepen worden eventueel gehoord, en de Eerste Kamer toetst alles nog eens duchtig. Zo hoort onze parlementaire democratie ook te werken. En nu zou de vox populi in een referendum met simpel nee een streep door die wetgeving kunnen halen? Wordt daarbij dan ook rekening gehouden met alle betrokken belangen? En met de argumenten van de minderheid? En met de gevolgen van het verwerpen van de wet?  En over welke informatie beschikken de referendumstemmers eigenlijk?

Een referendum past niet in een parlementaire democratie – het is het één of het ander. Een parlement dat toelaat dat zijn wetgeving onderworpen wordt aan een correctief referendum neemt zichzelf niet serieus.

Reageren? Dat kan: info@penpsupport.nl